Het is verplicht om de risico's te vermelden, die de financiële positie van de gemeente kunnen beïnvloeden. In onderstaande inventarisatie van deze risico's wordt daarop uitgebreid ingegaan.
Diverse risico's keren jaarlijks terug, zoals bijvoorbeeld:
- de grondexploitatie (zie hiervoor de afzonderlijke paragraaf "Grondbeleid"). De risico's zijn op basis van de laatste inzichten afgedekt door middel van de reserve risicobuffer grondexploitatie en voorzieningen, maar er blijft een risico bestaan;
- (exploitatie) vastgoed;
- Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo);
- het inkomensdeel van de Wet Werk en Bijstand;
- de parkeeropbrengsten;
- de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
Bij de inventarisatie van de risico's zijn 181 (begroting 2020: 172; jaarrekening 2019: 174) risico's geïdentificeerd. In de tabel op de volgende pagina's zijn de 10 voor onze gemeente grootste risico's opgenomen. In de kolom I/S wordt aangegeven of het risico structureel (S) of incidenteel (I) van aard is.
Ris.nr. | Proces | Beschrijving risico | Categorie | Oorzaak risico | Gevolgen risico | I/S | Genomen beheersmaatregelen | Bedrag | |
1 | R.R2.8 | Grondexploitatie bedrijventerreinen | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van lange doorlooptijd. | Financieel risico | De opleving in de bouw zorgt voor een opstuwend effect in de kosten voor bouw-en woonrijp maken van bouwgrond. Tevens zorgt onzekerheid in afzet voor een lange looptijd van grondexploitaties. De markt is echter aangetrokken, alleen door de stikstof blijft het risico bestaan. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | Er is een risicobuffer bouwgrondexploitaties. | € 7.500.000 |
2 | R.R2.7 | Grondexploitatie woningbouwprojecten | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van de lange doorlooptijd en onzekerheid over woningbouw op uitbreidingslocaties in relatie tot de marktwerking. | Financieel risico | De druk op de woningmarkt zorgt onder meer voor een stijging van de kosten voor bouw- en woonrijp maken en de bouwkosten. Tevens is de afzetbaarheid van bouwkavels op lange termijn moeilijk voorspelbaar. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | * Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de lokale markt onderzocht. De gehanteerde prijzen worden daar goed op afgestemd. | € 4.000.000 |
3 | R.K2.17 | Wmo | Financieel risico door invoering abonnementstarief voor de eigen bijdrage Wmo. Doordat eigen bijdrage niet meer afhankelijk is van inkomen ontstaat mogelijk een hoger beroep op voorzieningen. | Financieel risico | Wijziging landelijke wet- en regelgeving. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | * In de begroting is rekening gehouden met een stijging van het aantal cliënten. | € 1.250.000 |
4 | R.K2.10 | 3 D breed | Beschikbaar budget is niet toereikend voor de Jeugdhulp en Wmo (inclusief beschermd wonen/maatschappelijke opvang vanaf 2022). | Financieel risico | Nieuw verdeelmodel sociaal domein per 2021 of 2022 en trapsgewijze decentralisatie middelen BW vanaf 2022. | De gemeente heeft een budgettekort. | S | * Investeren in innovatie en transformatie, met een kostenbesparend effect; | € 1.250.000 |
5 | R.K2.5 | Jeugdwet en Wmo | Financiele risico's door het onvoldoende op orde zijn van de inrichting en implementatie van de bedrijfsvoering naar aanleiding van de extra taken per 1-1-2015 op het gebied van Jeugd, Wmo en Participatie | Maatschappelijk risico | De implementatie en inrichting van de bedrijfsvoering kan nog verder worden geoptimaliseerd, terwijl gelijktijdig de uitvoering aan partners is opgedragen. Ook heeft de Rijksoverheid de beloofde digitale gegevensuitwisseling (en facturering) via de zgn I-WMO en I-Jeugd grotendeels op orde. | De financiele risico's ten aanzien van jeugdhulp en Wmo blijven bestaan. Bij het onderdeel Participatie spelen deze risico's in mindere mate omdat daar in 1e instantie alleen de financieringsstroom gewijzigd is. | S | * Nieuwe verwervingssystematiek en andere manier van werken toegang (resultaatgericht). | € 1.000.000 |
6 | R.R1.2 | Algemene uitkering gemeentefonds | Schommelingen algemene uitkering uit het gemeentefonds | Bedrijfsproces risico | Landelijke ontwikkelingen en kortingen verdeelmaatstaven. Herijking met ingang van 2022. | Schommelende opbrengsten, waardoor saldo jaarrekening negatief kan worden en de begroting bijgestuurd moet worden. | S | * Monitoring en besluitvorming daarover in P&C producten. | € 1.000.000 |
7 | R.R4.1 | Passend aanbod (maatschappelijke) accommodaties | Niet passend aanbod aan accommodaties | Financieel risico | Voor de jaren 2017 en volgende bestaat de mogelijkheid dat uitgaven langer doorlopen | S | * De behoefte (voornamelijk vormgegeven binnen het maatschappelijk en ruimtelijk beleid) is leidend in de bepaling welke accomodatieaanbod gewenst is. | € 1.000.000 | |
8 | R.K5.16 | Privacy | Privacy, datalek: Het in verkeerde handen vallen van (privacy) gevoelige informatie/ persoonsgegevens | Juridisch/aansprakelijkheids risico | Menselijke fout, hack, niet-versleutelde info versturen, onbeveiligde mail | Het in verkeerde handen vallen van tot de persoon herleidbare gegevens, bestuurlijke boete (AP) | S | Autorisaties beperken/ gegevens en toegang beveiligen/ bewustheid organisatie Privacy door PT | € 820.000 |
9 | R.K2.8 | 3 D breed | Gewenste afname van doorverwijzing van de 1e lijn naar de 2e lijn komt nog onvoldoende tot stand. | Maatschappelijk risico | Onvoldoende afstemming met en tussen aanbieders/ hulpverleners. En te weinig aanbod 1e lijn. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | * We blijven het stelsel hierop monitoren via kwartaal- en jaarrapportages jeugdhulp en Wmo. | € 750.000 |
10 | R.R1.25 | Invorderen | Door de Coronasituatie is er een risico dat diverse begrote baten niet volledig gerealiseerd worden (bijv. toeristenbelasting, OZB, leges) en dat vorderingen niet voldaan worden. | Financieel risico | Debiteuren verkeren in moeilijke situatie door Corona crisis. | Financieel tekort. Wellicht compensatie van het Rijk. | I | Betalingsregelingen treffen. Voorziening dubieuze debiteuren bij jaarrekening mogelijk ophogen. | € 400.000 |
Totaal | € 18.970.000 |
In de voorgaande tabel zijn de risico's opgenomen, die corresponderen met de nummers in de onderstaande grafiek.
Kans van optreden | Financiële impact | ||
Klasse | Frequentie | Klasse | Financieel gevolg |
|---|---|---|---|
1 | ≤ 1 keer per 10 jaren | 1 | € 0- € 10.000 |
2 | 1 keer per 5-10 jaren | 2 | € 10.000 - € 40.000 |
3 | 1 keer per 2-5 jaren | 3 | € 40.000 - € 100.000 |
4 | 1 keer per 1-2 jaren | 4 | € 100.000 - € 200.000 |
5 | ≥ 1 keer per jaar | 5 | meer dan € 200.000 |
Naast de 10 grootste risico's is er sprake van "overige risico's" die opgeteld een financieel risico vormen van € 5.131.600,- (begroting 2020: € 3.582.000,-; jaarrekening 2019: € 4.301.600,-). Het totaal benodigde weerstandsvermogen (dit is het totale bedrag aan financiële risico's) bedraagt daarmee: € 24.101.600,- (begroting 2020: € 20.352.000,-; jaarrekening 2019:
€ 25.121.600,-).
In vergelijking met de risico-inventarisatie die is weergegeven in de jaarrekening 2019 is er per saldo in totaal sprake van een toename van het aantal risico's van 7 en een afname in het bedrag van € 1.020.000,-. Van dit totaalbedrag komt een afname van € 1.850.000,- voort uit verschuivingen in de 10 grootste gesignaleerde risico's (top10) en een toename van € 830.000,- uit verschuivingen in de "overige risico's. Van de 10 grootste risico's zijn ten opzichte van de jaarrekening 2019, 4 bestaande risico's in bedrag naar beneden bijgesteld. Meer specifiek betreft het in de bovenstaande tabel de risico's 3, 5, 6 en 9.